Zmiany w ustawie o transporcie drogowym dotyczące w szczególności szkolenia kierowców, o których pisaliśmy już wcześniej pociągają za sobą również nowe rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szkolenia i egzaminowania kierowców wykonujących przewóz drogowy.
Co się zmieni, co nowego?
Nowe rozporządzenie zawiera miedzy innymi definicje: innego szkolenia, kursu kwalifikacyjnego, osoby szkolonej, osoby egzaminowanej, ośrodka egzaminowania, szkolenia, trenera-wykładowcy, których w dotychczas obowiązującym rozporządzeniu nie było. I tak:
- inne szkolenie – to kurs ADR z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych oraz szkolenie potwierdzające kwalifikacje osób transportujących zwierzęta środkami transportu drogowego;
- kurs kwalifikacyjny – to kwalifikacja wstępna, kwalifikacja wstępna przyśpieszona, kwalifikacja wstępna uzupełniająca i kwalifikacja wstępna uzupełniająca przyśpieszona;
- osoba szkolonej – rozumie się przez to osobę przystępującą do kursu kwalifikacyjnego lub szkolenia okresowego;
- osobie egzaminowanej – rozumie się przez to osobę przystępującą do testu kwalifikacyjnego;
- ośrodku egzaminowania – rozumie się przez to wojewódzki ośrodek ruchu drogowego, o którym mowa w art. 39b1 ust. 3 ustawy;
- szkoleniu – rozumie się przez to kwalifikację wstępną, kwalifikację wstępną przyśpieszoną, kwalifikację wstępną uzupełniającą, kwalifikację wstępną uzupełniającą przyśpieszoną i szkolenie okresowe;
- trenerze-wykładowcy – rozumie się przez to osobę, która posiada wiedzę, umiejętności i wykształcenie niezbędne do zapewnienia prawidłowego przebiegu realizowanych zajęć szkolenia oraz wiedzę i umiejętności niezbędne do prawidłowego użycia komputera i specjalistycznego oprogramowania wspomagającego proces kształcenia;
Nowe przepisy określają również wymagania (które nie uległy zmianie względem obowiązujących przepisów) dla przedsiębiorcy prowadzącego ośrodek szkolenia w zakresie infrastruktury technicznej, warunków lokalowych, wyposażenia dydaktycznego oraz pojazdów używanych w trakcie szkolenia (warunki dla pojazdów pozostaną niezmienione do 31 grudnia 2024 r.). W związku jednak z wdrożeniem dyrektywy 2003/59/WE w zakresie wykorzystania automatycznych skrzyń biegów, powstanie obowiązek realizacji zajęć z wykorzystania automatycznych skrzyń biegów przy użyciu pojazdów z automatyczną skrzynią biegów. Będzie to skutkowało koniecznością posiadania przez ośrodek szkolenia, po upływie okresu przejściowego, odpowiednich pojazdów.
Rozporządzenie określa wymogi dla programów kursów kwalifikacyjnych i szkoleń okresowych, jakie ma opracować i przedłożyć wojewodzie przedsiębiorca prowadzący ośrodek szkolenia. W przypadku programów kursów kwalifikacyjnych obejmują one, jak dotychczas, zakres tematyczny i czas trwania bloków programowych, które są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Dodatkowo programy tych kursów mają uwzględniać chronologię bloków programowych oraz czas trwania i chronologię tematów kursów kwalifikacyjnych. W przypadku programów szkolenia okresowego obejmują one, jak dotychczas, zakres tematyczny, czas trwania modułów szkolenia okresowego i zajęć odbywanych w ramach szkolenia okresowego, które są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
Projekt rozporządzenia doprecyzowuje, że szkolenie może być prowadzone jako kwalifikacja wstępna, kwalifikacja wstępna przyśpieszona, kwalifikacja wstępna uzupełniająca i kwalifikacja wstępna uzupełniająca przyśpieszona oraz szkolenie okresowe w formie kursu okresowego lub cyklu zajęć. I tak:
- kwalifikacja wstępna i kwalifikacja wstępna przyśpieszona są dedykowane dla osób ubiegających się o uprawnienia do wykonywania przewozu drogowego na stanowisku kierowcy,
- kwalifikacja wstępna uzupełniająca i kwalifikacja wstępna uzupełniająca przyśpieszona – dla osób ubiegających się o rozszerzenie zakresu posiadanych uprawnień,
- szkolenia okresowe są dedykowane dla osób zamierzających przedłużyć ważność uprawnienia do wykonywania przewozu drogowego na stanowisku kierowcy w przypadku wcześniejszego uzyskania świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającego uzyskanie odpowiedniej kwalifikacji albo wydania prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C lub C+E do dnia 10 września 2009 r. lub prawa jazdy kategorii D1, D1+E, D lub D+E do dnia 10 września 2008 r.
Nowe procedury podczas szkolenia
W projekcie rozporządzenia ustanowiono, że przed rozpoczęciem szkolenia osoba szkolona informuje ośrodek szkolenia o numerze identyfikującym profil kierowcy zawodowego umieszczonym w systemie. Ponadto określono zakres czynności jakie wykonuje ośrodek szkolenia przed przyjęciem osoby szkolonej na szkolenie. Obejmują one weryfikację w profilu kierowcy zawodowego aktualności orzeczeń, zapoznanie osoby szkolonej z programem szkolenia, pobranie profilu kierowcy zawodowego i jego odpowiednie uzupełnienie przed szkoleniem, dokonanie odpowiednich wpisów do ewidencji osób szkolonych oraz wydanie osobie szkolonej książki przeprowadzonych zajęć.
W celu ustandaryzowania stosowanych podczas szkolenia w ośrodku szkolenia dokumentacji szkoleniowej oraz poprawienia skuteczności nadzoru nad szkoleniem określono nowe dokumenty w postaci ewidencji osób szkolonych i książki przeprowadzonych zajęć, które zastąpią dotychczas stosowane podczas szkolenia dziennik zajęć teoretycznych i kartę zajęć praktycznych, oraz określono ich wzory. Do ewidencji osób szkolonych będzie wpisywać się wszystkie osoby szkolone w ośrodku szkolenia. Natomiast książka przeprowadzonych zajęć będzie wydawana osobie szkolonej przed rozpoczęciem szkolenia, powinna znajdować się w jej posiadaniu przez cały okres trwania szkolenia i zostać zwrócona ośrodkowi szkolenia po zakończeniu całego szkolenia. Zmiana w zakresie stosowanych podczas szkolenia w ośrodku szkolenia dokumentów powinna również ułatwić ewentualną zmianę podmiotu szkoleniowego. Ponadto umożliwiono prowadzenie ewidencji osób szkolonych oraz książki zajęć praktycznych w postaci elektronicznej z uwzględnieniem zasad bezpiecznego prowadzenia dokumentacji w taki sposób. Jednocześnie przewidziano procedurę, przy dokumentowaniu szkolenia w sposób elektroniczny, w przypadku awarii systemu teleinformatycznego lub braku dostępu do sieci Internet.
Dodatkowo wyróżniono nowy typ zajęć w postaci ćwiczeń, które będą realizowane w ramach zajęć praktycznych.
Nowym rozwiązaniem zastosowaniem w celu podniesienia jakości szkolenia i skuteczności nadzoru nad ośrodkiem szkolenia jest obowiązek prowadzenia kursów kwalifikacyjnych i szkolenia okresowego przy wykorzystaniu posiadanej infrastruktury zgłoszonej wojewodzie, który dokonał wpisu przedsiębiorcy prowadzącego ośrodek szkolenia do rejestru przedsiębiorców prowadzących ośrodek szkolenia.
Zgodnie z przepisami dyrektywy szkolenie okresowe, jak dotychczas, będzie mogło być prowadzone w formie kursu okresowego albo cyklu zajęć i będzie obejmowało 35 godzin. W projekcie rozporządzenia doprecyzowano jednak, że każde szkolenie okresowe będzie składało się z 5 modułów. Ponadto, zgodnie z dyrektywą 2003/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. każde szkolenie okresowe będzie obligatoryjnie obejmowało moduł związany z bezpieczeństwem ruchu drogowego oraz moduł zawierający zajęcia praktyczne. Za moduł zaś zawierający zajęcia praktyczne będzie uznawać się taki moduł, w którym co najmniej połowa jego zajęć będzie stanowić ćwiczenia, zajęcia praktyczne w ruchu drogowym lub zajęcia praktyczne z jazdy w warunkach specjalnych.
Moduły w ramach szkolenia okresowego nie będą mogły się powtarzać. W przypadku szkolenia okresowego w formie kursu okresowego jednorazowo będzie można przeprowadzić nie więcej dwa moduły szkolenia okresowego w dniach następujących kolejno po sobie. Natomiast w przypadku szkolenia okresowego w formie cyklu zajęć osoba szkolona, jak dotychczas, będzie zrealizować moduły szkolenia okresowego w ciągu 5 lat, z tym że jednorazowo będzie mogła zrealizować nie mniej niż jeden moduł szkolenia okresowego. Szkolenie okresowe powinno uwzględniać także zmiany obowiązujących przepisów związanych z wykonywaniem przewodu drogowego oraz rozwój technologii wykorzystywanej w transporcie drogowym (w przewozie osób i rzeczy), oraz, w miarę możliwości, szczegółowe potrzeby szkoleniowe osoby szkolonej.
Projekt rozporządzenia określa, że przed rozpoczęciem i po zakończeniu modułu szkolenia okresowego kierownik ośrodka szkolenia wpisuje do profilu kierowcy zawodowego odpowiednie dane, dotyczące rozpoczętego i zakończonego modułu.
Redukcja godzin szkolenia
Przewiduje się równocześnie zmniejszenie wymiaru godzinowego:
- kwalifikacji wstępnej – o 28 godzin,
- kwalifikacji wstępnej przyśpieszonej – o 14 godzin,
- kwalifikacji wstępnej uzupełniającej – o 7 godzin,
- kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyśpieszonej – o 7 godzin,
- szkolenia okresowego – o 14 albo o 7 godzin
w przypadku ukończenia kursu z zakresu towarów niebezpiecznych, albo o 7 godzin w przypadku ukończenia szkolenia potwierdzającego kwalifikacje osób transportujących zwierzęta środkami transportu drogowego.
Zmniejszenie wymiaru godzinowego następuje na podstawie zaświadczenia potwierdzającego ukończenie kursu z zakresu towarów niebezpiecznych oraz szkolenia potwierdzającego kwalifikacje osób transportujących zwierzęta środkami transportu drogowego, które zostało wydane nie wcześniej niż 5 lat przed dniem zakończenia szkolenia.
Forma zajęć
Projekt rozporządzenia, jak dotychczas, określa metody prowadzania zajęć w postaci wykładu, seminarium, pokazu oraz innymi formami zajęć stosowanymi w kształceniu osób dorosłych – w sali ośrodka szkolenia.
Nowym rozwiązaniem będzie natomiast prowadzenie wykładów w formie nauczania na odległość z wykorzystaniem technik komputerowych i Internetu pod nadzorem ośrodka szkolenia. Zapewniając prawidłowy przebieg szkolenia, określono, że należy spełnić poniższe wymagania:
- przydzielenie osobie szkolonej indywidualnego identyfikatora w postaci numeru PESEL albo numeru profilu kierowcy zawodowego oraz daty urodzenia, w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL, pozwalającego na bezpośrednie śledzenie jej postępów w nauce;
- logowanie przy użyciu przy użyciu identyfikatora, o którym mowa w pkt 1, i indywidulanego hasła przydzielanego osobie szkolonej z koniecznością jego zmiany po pierwszym logowaniu do systemu;
- każde logowanie wymaga potwierdzenia kodem wysyłanym na telefon osoby szkolonej;
- generowania danych o dacie i godzinie rozpoczęcia i zakończenia modułu szkolenia okresowego oraz o tytule modułu szkolenia okresowego;
- generowanie danych o dacie i godzinie rozpoczęcia i zakończenia każdych zajęć kursu kwalifikacyjnego;
- przeprowadzenie zajęć w zakresie wymaganym programem szkolenia;
- zabezpieczenie przed ingerencją w kolejność prowadzonych zajęć;
- przeprowadzenie testu sprawdzającego wiedzę po każdym module szkolenia okresowego i po każdym temacie kursu kwalifikacyjnego oraz zabezpieczenie przed ingerencją w jego wynik;
- możliwość kontynuowania szkolenia wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pozytywnego wyniku z testu sprawdzającego wiedzę, o którym mowa w pkt 8.
Określono, że szkolenie prowadzone w tej formie można prowadzić w zakresie części podstawowej kwalifikacji wstępnej i kwalifikacji wstępnej przyśpieszonej oraz w zakresie szkolenia okresowego w wymiarze 7 godzin zajęć jednego teoretycznego modułu szkolenia okresowego.
Nowy egzamin w WORD od 5 kwietnia 2022 r.
Nowe testy kwalifikacyjne będą przeprowadzane w Wojewódzkich Ośrodkach Ruchu Drogowego. Przed przystąpieniem do testu kwalifikacyjnego wojewódzki ośrodek ruchu drogowego pobiera profil kierowcy zawodowego, weryfikuje dane i wyznacza termin przeprowadzenia testu kwalifikacyjnego. W przypadku wątpliwości co do ważności i prawidłowości danych zawartych w profilu kierowcy zawodowego ośrodek egzaminowania zwraca profil kierowcy zawodowego w celu wyjaśnienia niezgodności przez właściwy podmiot lub organ.
Do testu kwalifikacyjnego może przystąpić osoba, która potwierdzi swoją tożsamość. Potwierdzenie tożsamości dokonuje egzaminator. Nie przeprowadza się testu, kiedy nie można potwierdzić tożsamości osoby egzaminowanej lub osoba egzaminowana zaproponowała korzyść w zamian za pozytywny wynik z testu kwalifikacyjnego.
Projekt rozporządzenia stanowi, że w sali egzaminacyjnej przebywają egzaminator oraz osoby egzaminowane. Dodatkowo mogą w wali mogą przebywać inne osoby (kandydaci na egzaminatorów podczas praktyk, osoby sprawujące nadzór, tłumacz, ale jedynie podczas omówienia testu lub dyrektor ośrodka i osoba przez niego upoważniona) pod warunkiem, że ich obecność nie zakłóca przebiegu testu kwalifikacyjnego.
Test kwalifikacyjny przeprowadzany są z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego w sali egzaminacyjnej wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego. Test dla osób, które ukończyły kurs kwalifikacji wstępnej lub kwalifikacji wstępnej przyśpieszonej, jak dotychczas, składa się z dwóch części, tj. z części podstawowej obejmującej 20 pytań i części specjalistycznej, obejmującej 10 pytań i trwa 45 minut. Test dla osób, które ukończyły kurs kwalifikacji wstępnej uzupełniającej lub kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyśpieszonej składa się z jednej części, tj. z części specjalistycznej, obejmuje 10 pytań i trwa 15 minut. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku z testu kwalifikacyjnego dyrektor wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego aktualizuje profil kierowcy zawodowego i wydaje w postaci elektronicznej świadectwo kwalifikacji zawodowej oraz, na wniosek osoby egzaminowanej, odpowiednie zaświadczenie. Ponadto w rozdziale określono wzór numeru świadectwa kwalifikacji zawodowej.
Rozporządzenia określa, że w przypadku stwierdzenia przez wojewodę wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej niezgodnie ze stanem faktycznym, wojewoda lub upoważniony pracownik urzędu wojewódzkiego pobiera profil kierowcy zawodowego, aktualizuje ten profil w zakresie informacji o cofnięciu świadectwa kwalifikacji zawodowej oraz daty cofnięcia tego świadectwa i zwalnia profil.
Ponadto przepisy rozporządzenia określają, że w przypadku zaproponowania przez osobę szkoloną korzyści majątkowej lub korzystała z materiałów lub urządzeń stanowiących pomoc w udzieleniu właściwej odpowiedzi na pytania w trakcie przyjmuje się, że osoba egzaminowania otrzymuje negatywny wynik z testu kwalifikacyjnego. Jednocześnie w przypadku braku możliwości weryfikacji tożsamości osoby egzaminowanej lub awarii systemu teleinformatycznego przyjmuje się, że osoba egzaminowana nie przystąpiła do egzaminu.